دکترمهدی شریعتمداری Dr M.Shariatmadari

کتاب تحقیق و پژوهش در علوم رفتاری

مولف: دکتر مهدی شریعتمداری

مشخصات کتاب

پیشگفتار  مولف

تحقيق و پژوهشي براي آگاهي و شناخت مجهولات و پي‌بردن به​ مسائل ناشناخته صورت مي‌گيرد. در انسان ميل به دانستن و كشف حقايق حالت فطري داشته و همين امر يكي از عوامل مؤثر در پيشرفت امر تحقيق و ايجاد روش​هاي مختلف تحقیق بوده است. انسان همواره براي رسيدن به مقصود و حل مشكلات، راه​هاي مختلف را تجربه مي‌نمايد و مناسب‌ترين راه و روش را انتخاب مي‌كند.یادگیری روش​های تفکر پژوهشی مستلزم تلاش و کوشش فراوان است. نگارنده در این کتاب سعی نموده تا مباحث بنیادی فرایند پژوهش و اصول و روش​های مهم آن آن​را در نه فصل به بیانی ساده و روان و با ذکر مثال​های عملی برای محققان مطرح نماید و در عین حال فراگیران را در رسیدن به حقیقت مسائل و درک مهارت پژوهشی یاری نماید.كتاب حاضر تحت عنوان تحقیق و پژوهش در علوم رفتاری در هشت فصل به شرح ذيل تدوين شده است:

فصل اول: کلیات و مفاهیم، شامل: مفهوم و فلسفه تحقیق علمی، تعریف نظریه و ویژگی​های آن، انواع نظریه، نقش نظریه در تحقیق، رابطة نظریه با دیگر اصطلاحات و مفاهیم، مفهوم تحقیق، هدف تحقیق علمی، و ویژگی​های تحقیق علمی.

فصل دوم: روش​های تحقیق، شامل: انواع روش​های تحقیق، انواع تحقیق از نظر هدف (تحقیقات بنیادی، تحقیقات کاربردی، اقدام پژوهشی) و تحقیقات علمی براساس ماهیت و روش(تحقيق تاريخي، تحقیق توصیفی، تحقيق همبستگي، تحقيق علي، تحقيق تجربي).

فصل سوم: انتخاب و تعیین موضوع تحقیق، شامل: مسأله تحقیق، ویژگی​های یک مسأله تحقیق، منابع و مراجع طرح مسأله تحقیق، اشتباهات معمول و رایج در تنظیم مسأله تحقیق، روش نگارش مسأله تحقیق، متغیر، طبقه​بندی متغیرها از نظر نقش آنها در تحقیق، روش​های کنترل متغیرهای ناخواسته، متغیر کمی و کیفی، و متغیر گسسته و پیوسته.

فصل چهارم: تدوین فرضیه، شامل: تدوین فرضیه، انواع فرضیه، فرضیه تحقیق، فرضیه صفر، نقش فرضیه در تحقیق، نکات قابل توجه پيش از نگارش فرضيه، و ملاک​های تدین فرضیه.

فصل پنجم: روش​های نمونه​گیری، شامل: اهميت نمونه​گيري در پژوهش علمي، جامعه و  نمونه آماری، اهداف و دلايل نمونه‌گيري، انواع نمونه و روش‌هاي انتخاب آن، حجم یا اندازه نمونه، و عوامل مؤثر در تعیین حجم یا اندازه نمونه.

فصل ششم: ابزار جمع​آوری اطلاعات، شامل: ابزار سنجش و گردآوری اطلاعات، طبقه​بندی ابزار اندازه​گیری، ابزارها و مقیاس​های اندازه​گیری و مقایسه با یکدیگر، روایی و پایایی ابزار سنجش، و عوامل منفی تأثیرگذار بر پایایی و روایی ابزار سنجش.

فصل هفتم: روش​های جمع​آوری اطلاعات، شامل: جمع​آوری اطلاعات از طریق استفاده از کتابخانه، روش مصاحبه، روش مشاهده، روش پرسشنامه.

فصل هشتم: تهیه گزارش تحقیق، شامل: اصول تنظیم و تدوین مطالب در گزارش تحقیق و رساله تحقیق.

با همة تلاش و دقتی که برای فراهم ساختن این کتاب به​عمل آمده است، بی​ترید کتاب فوق نمی​تواند از لغزش و اشتباه عاری باشد. پیشاپیش از کلیه اساتید و صاحب​نظرانی که اینجانب را با پیشنهادهای خود جهت افزایش محتوای علمی کتاب در چاپ​های بعدی راهنمایی خواهند نمود، سپاسگزاری می​نمایم.